Gospodarka w chinach

Rolnictwo chińskie nastawione jest na uprawę ryżu, pszenicy oraz bawełny. Z innych roślin uprawia się głównie owies, kukurydzę, rośliny oleiste, trzcinę cukrową, buraki cukrowe, herbatę, owoce cytrusowe, orzeszki ziemne. Rozwinięta jest hodowla jedwabnika morwowego i rybołówstwo. W produkcji zwierzęcej najbardziej rozpowszechniony jest chów bydła, trzody chlewnej, owiec, kóz, koni i drobiu. Bardzo prężnie rozwija się przemysł. Tradycyjnie, wysokie miejsce zajmuje przemysł jedwabniczy i bawełniany. Dynamicznie rozwija się przemysł elektroniczny, metalowy, maszynowy, rolno-spożywczy.

Główne gałęzie gospodarki

Rolnictwo, przemysł włókienniczy, maszynowy, metalowy, metalurgiczny, chemiczny, elektromaszynowy, elektroniczny, rolno-spożywczy, odzieżowy, turystyka.

Główne towary eksportowe

Maszyny i urządzenia, chemikalia, tekstylia, odzież, paliwa, zabawki, porcelana

Wykorzystanie ziemi

10% - ziemie uprawne, - 43% - łąki i pastwiska, - 14% - lasy i zarośla, 33% - inne.

Sytuacja gospodarcza

Po powstaniu ludowych Chin w 1949 roku chińska gospodarka uległa stosunkowo szybkiemu rozwojowi. Zwłaszcza od ogłoszenia w 1978 roku polityki reformy i otwarcia Chin na świat, gospodarka chińska trwale i zdrowo rozwija się o 9% rocznie. W 2003 roku PKB Chin wyniósł 1 bilion 400 miliardów dolarów amerykańskich, a chińska gospodarka zajmuje po USA, Japonii, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Francji szóste miejsce na świecie. PKB na osobę Chin przekroczył już 1000 USD. W obrotach handlu zagranicznego, Chiny zajmują po USA, Niemczech i Japonii czwarte miejsce na świecie.

Dzięki reformie i modernizacji w ciągu minionych 20 lat Chiny wykonały w zasadzie przejście od centralistycznej gospodarki planowej do gospodarki rynkowej z wiodącą rolą państwa. System ten stopniowo tworzy się i udoskonala. Chińskie prawo i regulaminy także nieustannie się zmienia. Otwarcie rynków zwiększa się, a warunki inwestycyjne poprawiają. Reforma systemu finansowego przebiega konsekwentnie. Wszystko to stanowi gwarancję dla dalszego rozwoju gospodarki chińskiej. Jednym z głównych założeń chińskiej strategii jest utrzymanie dwóch ścieżek rozwojowych w postaci sektora przedsiębiorstw publicznych i sektora firm prywatnych. W gospodarce funkcjonuje równolegle sektor państwowy, gdzie urzędnicy ustalają plany produkcji i zakupów dla przedsiębiorstw, oraz sektor rynkowy, gdzie przedsiębiorstwa mają większą swobodę w ustalaniu limitów produkcyjnych i cen.

Co szczególnie różni chińską transformację od polskiego modelu reform to fakt, że Chiny nie przystąpiły do prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, a jedynie ułatwiły rozwój sektora prywatnego. W ten sposób zapewniono łagodne przechodzenie od gospodarki centralnie sterowanej do częściowo rynkowej, bez burzenia istniejących wcześniej struktur gospodarczych. Tym samym przedsiębiorstwom dano przedsiębiorstwom możliwość dostosowania się do wymagań rynkowych, a nie doprowadzania do ich upadłości.

Innym elementem chińskiej polityki reform jest ostrożność wobec pełnego otwarcia się na wolny handel międzynarodowy i dążenie do stopniowego włączania poszczególnych segmentów gospodarki w orbitę konkurencji światowej. Chiny stosują bardzo wiele elementów protekcjonistycznych, wolno i selektywnie dopuszczając na swoje rynki kapitał zagraniczny, troszcząc się, aby nie stanowił on zagrożenia dla rodzimych przedsiębiorstw.

W wielu ważnych kwestiach postępują wbrew zaleceniom ekspertów z Banku Światowego. Władze chińskie są świadome, że międzynarodowe organizacje biznesu bronią głównie interesów kapitału państw rozwiniętych i dlatego podchodzą ze znaczną dozą sceptycyzmu do ich zaleceń. Chińczycy odrzucili drogę szybkiej prywatyzacji, deregulacji i liberalizacji, podejmując autonomiczną drogę przemian i tym samym unikając pogorszenia się prawie wszystkich wskaźników ekonomicznych i socjalnych, co miało miejsce w innych krajach.

Inwestycje zagraniczne stanowią jedynie kilkanaście procent ogółu inwestycji, a Chiny zajmują dopiero 38 miejsce na 60 krajów ujętych w klasyfikacji atrakcyjności inwestycyjnej według Economist Intelligence Unit w roku 2003. Wbrew obiegowym opiniom eksport nie jest jedynym motorem gospodarki Chin - niewiele wolniej od średniej rozwijają się również te prowincje kraju, które mało eksportują. Wzrost gospodarczy w Chinach opiera się głównie na wewnętrznym rozwoju gospodarczym, aktywizacji zawodowej i inwestycjach publicznych.

Warunkiem dopuszczenia zagranicznych przedsiębiorców na teren Chin jest to, że przez najbliższe siedem lat wykształcą oni chińskich pracowników - od najniższego szczebla po szefa całego zakładu. Ponadto władze chińskie przejmują część kontroli nad firmami zagranicznymi, które u nich inwestują. Obcy kapitał jest więc zobowiązany do świadczenia usług obywatelom chińskim i bez nich nie ma on wstępu na tamtejszy rynek. Chiny skutecznie łączą industrializację z informatyzacją, przeznaczając na badanie i rozwój ponad 70 mld dolarów rocznie, mając ponad 800 tysięcy naukowców i prowadząc politykę szybkiego wprowadzania infrastruktury informacyjnej. Władza centralna bierze udział we wdrażaniu nowych technologii i jest odpowiedzialna za ekonomiczną modernizację kraju.

Z drugiej strony, od lat w Chinach rośnie rozwarstwienie społeczne i utrzymuje się masowa nędza (głównie na terenach wiejskich). Jednakże, mimo tych patologicznych zjawisk, chińska polityka oparta na konwergencji państwa i rynku, przyniosła znaczące efekty, jeżeli chodzi o walkę z ubóstwem i poprawę jakości życia. 1 maja 1996 roku wprowadzono w Chinach pięciodniowy tydzień i ośmiogodzinny dzień pracy. Pod względem długości życia albo poziomu edukacji, Chiny zajmują znacznie wyższą pozycję niż mógłby na to wskazywać poziom PKB na osobę. Sukcesom polityki gospodarczej Chin towarzyszą ograniczenia wolności obywatelskich, prześladowania opozycji, zakaz działalności polityczno-związkowej. W Chinach funkcjonują obozy pracy, publicznie są masowo wykonywane kary śmierci. Również na gruncie przemian ekonomicznych widoczne są rosnące dysproporcje między bogatymi i biednymi.

Po przystąpieniu ChRL do Światowej Organizacji Handlu w listopadzie 2001 r. nastąpiło praktyczne otwarcie się tego kraju na świat. Przed Chinami stoi jeszcze kilka lat pracy związanej z dostosowaniem się do zobowiązań i wymogów tej organizacji.